Wat is het Paleo Dieet?

Een Paleolithisch dieet (Paleo dieet) is gebaseerd op de eetgewoonten van mensen tijdens het Paleolithicum of het "Oude Steentijdperk", ongeveer 2,5 miljoen jaar geleden. Dit was een tijdperk waarin er veranderingen begonnen te komen in de anatomie en fysiologie van onze vroege menselijke voorouders. Het gebruik van vuur om te koken en het gebruik van steenwerktuigen om een betere toegang tot voedsel te krijgen ontstond ook in deze periode. Dit zorgde voor een toename in de grootte van de hersenen en een afname in lengte van het spijsverteringskanaal. Over het algemeen was de algehele gezondheid erg goed net zoals de robuustheid en het atletisch vermogen.

Het oorspronkelijke menselijke dieet

Het Paleo dieet is eigenlijk dus het oorspronkelijke dieet van de moderne mens. Dit in tegenstelling tot de afgelopen 10.000 jaar waarin de introductie van landbouw plaatvond en het dieet langzaamaan begon te veranderen. Met name de laatste eeuw heeft geleid tot de introductie van ultra-verwerkte, goedkope en gemakkelijk toegankelijke voedingsmiddelen. Het consumeren van deze voedingsmiddelen heeft geleid tot een toename van gezondheidsproblemen.

Geschiedenis van het Paleo dieet concept

Het concept van het Paleolithische dieet ontstond in 1970 en werd populair met de publicatie van het boek van Loren Cordain, "The Paleo Diet", in 2002. Het Paleo dieet staat ook wel bekend als het "holbewoner dieet" of "stenentijdperkdieet", en pleit voor terugkeer naar de voedingsgewoonten van prehistorische voorouders. Dit om de positieve effecten op de gezondheid en prestaties. Verschillende versies van dit dieet zijn in de loop der jaren ontstaan, van strikt carnivoor tot vegan.

Wat mag je eten met een Paleo dieet?

Planten: Groenten, fruit, knollen, zaden, noten en bloemen.
Dieren: Landdieren.
Zeevruchten: Schaaldieren en vis.
Insecten: Diverse insecten en producten zoals honing.

Wat mag je niet eten met een Paleo dieet?

Zuivel
Peulvruchten
Plantaardige oliën
Granen
Geraffineerde suiker
Verwerkte voedingsmiddelen

Versies van het Paleo dieet

Er zijn veel versies van het Paleo dieet, soms iets minder strikt en soms juist wat strenger. Je kunt denken aan het carnivoor dieet, epi-Paleo dieet, auto-immuun Paleo (AIP), Pegan dieet (Paleo vegan) en ketogeen Paleo dieet. Er is ook een primair Paleo dieet, normaal Paleo dieet en strikt Paleo dieet.

Stof om over na te denken

Hoewel onze vroegste voorouders uit noodzaak een Paleo dieet aten wordt ook wel beweerd dat de langetermijneffecten op de gezondheid nog onbekend zijn. Vanuit een modern wetenschappelijk oogpunt zou je een dergelijk argument kunnen maken, maar wat ons betreft kun je veilig aannemen dat onze lichamen zich hebben aangepast en zijn geëvolueerd op deze stijl van eten. Een oer-dieet voedt het menselijke lichaam niet op een andere manier dan dat het al miljoenen jaren gewend was. Een gebrek aan inzicht in deze bredere en diepere kijk leidt vaak tot "wetenschappelijk gebaseerde" diëten die op de lange termijn altijd problematisch blijken te zijn. Denk aan diëten met weinig vet en veel koolhydraten, diëten met weinig verzadigd vet en veel onverzadigde vetten, het vermijden van cholesterol, enzovoort.

Voeding is overigens niet het belangrijkste!

Een cruciaal punt dat doorgaans wordt gemist in alle bestudeerde diëten is het feit dat alle mensen of volken die het "gezondste" dieet eten, altijd het volgende gemeen hebben: een buitenleven met lokale en seizoensgebonden natuurlijke voedingsmiddelen. Dit zijn factoren die, eigenlijk logischerwijs, boven het soort van dieet staan. Dus in plaats van enkel op voeding, specifieke stoffen uit voeding of voeding samenstelling te focussen zou je eerst naar de omgeving moeten kijken en de seizoenen respecteren. Dit moet dan ook worden beschouwd als de belangrijkste drijfveren voor gezondheid. De reacties van het lichaam op voeding en uitkomsten van voedsel worden hierdoor bepaald! Bijvoorbeeld: zou je een fruitrijk dieet van traditionele stam uit het Amazonegebied moeten kopiëren als je in Europa woont? Of zou je een mediterraan dieet moeten kopiëren als je in Ecuador woont?

Goede voorbeelden van gezonde, maar verschillende, diëten

Om het bovenstaande verder te benadrukken zetten we twee vaak aangehaalde traditionele diëten naast elkaar; het Kitava-dieet en het Inuit-dieet. Dit zijn traditionele diëten van verschillende bevolkingsgroepen met verschillende geografische locaties, omgevingen en beschikbare voedselbronnen. Ze zijn heel verschillend maar beide leiden tot uitzonderlijk gezonde, vitale en robuuste bevolkingen.

Het Kitava-dieet komt van het eiland Kitava in Papoea-Nieuw-Guinea. Het Kitava-dieet bestaat voornamelijk uit hele, onbewerkte voedingsmiddelen zoals knollen, yams, zoete aardappelen, fruit, groenten, kokos en vis. Het dieet is relatief hoog in koolhydraten, met name uit wortelgewassen en fruit.

Het Inuit-dieet komt uit de Arctische regio's van Noord-Amerika, Groenland en Siberië. Het Inuit-dieet wordt gekenmerkt door een afhankelijkheid van dierlijke producten, met name vette vis, zeezoogdieren (zeehonden en walvissen), kariboes en ander wild. Het Inuit-dieet is rijk aan vet, vooral dierlijke vetten. Vanwege de barre Arctische omgeving zijn plantaardige voedingsmiddelen beperkt en is er historisch gezien weinig toegang tot fruit en groenten. Het Inuit-dieet is dus zeer arm aan koolhydraten en rijk aan vet en eiwit.

Het Paleo dieet als kader

Een Paleo stijl dieet, buitenleven en seizoensgebonden veranderingen in het dieet lijken de sleutel tot succes te zijn. Lokaal en seizoensgebonden eten geldt met name voor plantaardige voedingsmiddelen zoals fruit en groenten. Eiwitten en vetten (bijv. vlees) worden niet rechtstreeks geproduceerd met fotosynthese en zijn daarom “neutraler” voor het lichaam. Seizoensgebonden veranderingen in het dieet passen zich aan aan de natuurlijke cyclus van het leven, terwijl het dieet ook rekening houdt met de veranderende energiebehoeften en activiteiten van het lichaam.

Neus-tot-staart eten is essentieel

Eet je nog steeds alleen spiervlees? Zo ja, dan loop je veel essentiële nutriënten en bioactieve stoffen mis! Organen zijn namelijk de schatkamer van de natuur als het gaat om voeding met een hoge concentraties aan voedingsstoffen. Onze voorouders waren helemaal niet kieskeurig als de jacht succesvol was. Het hele dier werd geconsumeerd... van neus tot staart! Dit omvatte de organen, taaie stukken, huid, botten en vet. Niet alleen voor landdieren maar ook voor zeedieren. Voeg deze vergeten delen toe aan je maaltijden en je zult het verschil merken!

Moet je calorieën tellen op een Paleo dieet?

Het menselijk lichaam is een verbazingwekkend systeem van systemen met feedbackmechanismen en sensoren. We kunnen moderne, door de mens gemaakte, ideeën erop projecteren maar dit is niet nodig. De natuur weet het eigenlijk allemaal al. Als je gezond bent en in een natuurlijke gezonde omgeving leeft, laat je lichaam je weten hoeveel voedsel je nodig hebt. Dit wordt honger genoemd, net als met dorst... je lichaam laat je weten hoeveel je moet drinken. De focus bij Paleo-voeding ligt meer op de kwaliteit van de voedingsmiddelen die je eet en niet op hoeveel calorieën je eet. Natuurlijke voeding met een hoge voedingsdichtheid in het juiste seizoen en lichtmilieu verzadigd beter en maakt je lichaam niet van slag.

Wat is het verschil tussen een Paleo dieet en een conventioneel dieet?

Een Paleo dieet is gebaseerd op voedzame natuurlijke verse voedingsmiddelen en sluit sterk bewerkte voedingsmiddelen uit. Toegevoegd tafelzout, suiker, ongezonde vetten, granen, standaard zuivel worden zoveel mogelijk vermeden worden. Conventionele diëten bevatten doorgaans een breder scala aan voedingsmiddelen, waaronder granen, zuivel en peulvruchten. Meestal is er ook een hogere inname van bewerkte voedingsmiddelen met toegevoegd tafelzout, suiker en ongezonde vetten.

Wat is het verschil tussen een Paleo dieet en een traditioneel (Weston A Price-stijl) dieet?

Traditionele diëten zoals het Weston A Price-dieet en het Paleo dieet delen enkele gemeenschappelijke principes. Ze focussen beide op natuurlijke voedzame voedingsmiddelen en vermijden van sterk bewerkte producten. Er zijn echter ook verschillen tussen de twee. Een traditioneel dieet legt meer nadruk op traditionele voedingspraktijken waaronder ook gefermenteerde voedingsmiddelen, ontkiemde voedingsmiddelen en zelfs enkele granen.